Hướng dẫn cách đọc tụ điện đơn giản và chi tiết nhất

Không giống điện trở, tụ điện sử dụng nhiều loại mã khác nhau để thể hiện đặc điểm của chúng. Với những tụ điện nhỏ, việc đọc thông tin trở nên khó khăn vì diện tích hạn chế để in ký hiệu. Do đó, không nên ngạc nhiên nếu trên tụ điện có thông tin được in theo cách khác hoặc thiếu thông tin về điện áp và dung sai. Trong các mạch điện áp thấp DIY, thông tin quan trọng nhất chỉ là giá trị điện dung. Bài viết này, Cáp điện VN sẽ hướng dẫn cách đọc hầu hết các loại tụ điện hiện nay.

Cách đọc tụ điện lớn

Đơn vị đo lường

Đơn vị cơ bản của điện dung là Farad (F), nhưng giá trị này lớn nên tụ điện thường dùng các đơn vị nhỏ hơn:

• 1 µF hoặc uF (microfarad) = 10^−6 Farad
• 1 mF (millifarad) = 10^−3 Farad
• 1 nF (nanofarad) = 10^−9 Farad
• 1 pF hoặc các ký hiệu mmF, uuF (picofarad) = 10^−12 Farad

Đọc giá trị điện dung

Thông thường giá trị điện dung được ghi ở mặt bên của tụ. Lưu ý:

• Bỏ qua chữ cái viết hoa trong đơn vị, ví dụ “MF” chỉ là biến thể của “mf”, không phải megafarad.
• Ký hiệu “fd” cũng thay thế cho farad, ví dụ “mmfd” tương đương “mmf”.
• Cẩn thận với các ký hiệu một chữ cái như “475m” thường xuất hiện trên tụ nhỏ.

Tìm giá trị dung sai

Một số tụ điện ghi dung sai điện dung, thể hiện khoảng giá trị thực có thể lệch so với giá trị ghi trên. Ví dụ, tụ có nhãn “6000uF +50% / – 70%” có thể có điện dung từ 1800uF đến 9000uF.

Kiểm tra giá trị điện áp

Trên thân tụ thường ghi điện áp tối đa cho phép, dưới dạng số theo sau là V, VDC, WV, hoặc VAC (trong trường hợp mạch xoay chiều). Một số mã điện áp phổ biến:

• 1 kV = 1000 V
• 2E = 250 V
  Nếu không thấy điện áp, nên dùng cho mạch điện áp thấp và cẩn trọng khi dùng tụ 1 chiều cho mạch xoay chiều.

Nhận biết phân cực

Các tụ phân cực có dấu + hoặc – gần chân. Kết nối đúng cực tránh tụ bị hỏng hoặc phát nổ. Đôi khi có vạch màu biểu thị cực âm (tụ hóa nhôm) hoặc cực dương (tụ hóa tantali). Nếu không có dấu hiệu, tụ có thể lắp theo bất kỳ chiều nào.

Cách đọc tụ điện nhỏ

Ghi lại hai số đầu của điện dung

Tụ nhỏ thường dùng mã tiêu chuẩn EIA gồm ba chữ số hoặc chữ số kết hợp chữ cái. Nếu hai ký tự đầu là số, tiếp tục bước giải mã; nếu có chữ cái đầu tiên, áp dụng quy tắc riêng.

Sử dụng chữ số thứ ba làm lũy thừa cơ số 10

• Nếu chữ số thứ ba từ 0 đến 6, thêm số 0 tương ứng vào hai số đầu (ví dụ: 453 → 45 × 10^3 = 45000).
• Nếu là 8 thì nhân với 0,01 (ví dụ: 278 → 27 × 0,01 = 0,27).
• Nếu là 9 thì nhân với 0,1 (ví dụ: 309 → 30 × 0,1 = 3,0).

Đơn vị điện dung

• Tụ gốm, phim, hoặc tantali thường dùng pF (picofarad), tương đương 10^−12 Farad.
• Tụ hóa nhôm lớn hơn dùng µF hoặc uF (microfarad), tương đương 10^−6 Farad.
• Nếu có chữ cái sau mã số, thường thể hiện dung sai chứ không phải đơn vị.

Đọc mã có chữ cái

• Chữ R thay cho dấu thập phân, ví dụ 4R1 nghĩa là 4,1 pF.
• Chữ p, n, u chỉ đơn vị (pico-, nano-, microfarad), ví dụ n61 là 0,61 nF, 5u2 là 5,2 µF.
• Mã dài như 1A253 gồm hai phần: 1A thể hiện điện áp, 253 thể hiện điện dung.

Đọc mã dung sai tụ gốm

Chữ cái theo sau giá trị tụ gốm nói lên dung sai điện dung thực tế:

• B = ±0,1 pF
• C = ±0,25 pF
• D = ±0,5 pF (<10 pF) hoặc ±0,5% (>10 pF)
• F = ±1 pF hoặc ±1%
• G = ±2 pF hoặc ±2%
• J = ±5%
• K = ±10%
• M = ±20%
• Z = +80% / -20% (giả định nếu không có thông tin nào)

Đọc dung sai dạng số – chữ cái – số

Một số tụ sử dụng ba ký hiệu biểu thị nhiệt độ và dung sai:

• Ký hiệu đầu: nhiệt độ tối thiểu (Z=10ºC, Y=-30ºC, X=-55ºC)
• Ký hiệu thứ hai: nhiệt độ tối đa (2=45ºC, 4=65ºC, 5=85ºC, 6=105ºC, 7=125ºC)
• Ký hiệu thứ ba: độ biến đổi điện dung trong phạm vi nhiệt độ (A=±1%, R=±15%, V=+22%/-82%, v.v.)

Tra cứu mã điện áp

Một số mã điện áp phổ biến (cho tụ 1 chiều) như:

• 0J = 6.3V
• 1A = 10V
• 1C = 16V
• 1E = 25V
• 1H = 50V
• 2A = 100V
• 2D = 200V
• 2E = 250V

Để ước lượng các mã khác, xem chữ đầu tiên để biết phạm vi điện áp.

Các hệ thống khác

• Tụ điện chuyên dụng có thể dùng mã khác như “CM” hoặc “DM” (tụ quân sự Mỹ).
• Tụ không có số mà dùng các dải màu hoặc chấm màu thì cần tham khảo bảng mã màu tụ.

Bài viết này Cáp điện VN tóm tắt cách đọc hầu hết các loại tụ điện lớn và nhỏ phổ biến hiện nay, giúp bạn dễ dàng xác định giá trị điện dung, điện áp, dung sai, và phân biệt các ký hiệu trên tụ điện một cách chính xác. Hy vọng bài viết cách đọc tụ điện này hữu ích cho quý khách hàng. Tham khảo thêm các bài viết khác của chúng tôi tại website: https://capdienvn.com/