Mất pha là gì? Cách kiểm tra mất pha bằng đồng hồ vạn năng

Mất pha là hiện tượng một hoặc hai pha trong hệ thống điện ba pha bị gián đoạn hoặc mất điện áp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của các thiết bị điện, đặc biệt là động cơ ba pha. Hiện tượng này thường xảy ra do đứt dây, mối nối lỏng, oxy hóa hoặc sự cố tại thiết bị đóng ngắt, khiến thiết bị không hoạt động hoặc hoạt động không ổn định, thậm chí gây quá tải và hư hỏng thiết bị. Việc phát hiện và kiểm tra mất pha kịp thời là rất quan trọng để bảo vệ hệ thống điện và thiết bị sử dụng điện ba pha. Vậy trong bài viết này, Cáp điện VN sẽ đưa bạn tìm hiểu hiện tượng mất pha là gì và cách khắc phục nhé.

Hiện tượng mất pha là gì?

Mất pha là hiện tượng một hoặc hai trong ba pha của hệ thống điện ba pha bị gián đoạn, mất điện áp hoặc điện áp thấp hơn bình thường. Nguyên nhân có thể do dây dẫn bị đứt, mối nối lỏng, thiết bị ngắt mạch bị lỗi hoặc sự cố trong hệ thống điện. Mất pha gây mất cân bằng điện áp, làm giảm hiệu suất hoạt động của thiết bị điện, thậm chí gây hư hỏng động cơ và các thiết bị sử dụng điện ba pha.

Dấu hiệu nhận biết mất pha

Các dấu hiệu nhận biết mất pha trong hệ thống điện bao gồm:

• Máy móc phát ra tiếng ồn lạ, rung giật hoặc hoạt động không ổn định.
• Nhiệt độ của thiết bị tăng bất thường do hoạt động không đều.
• Hiệu suất thiết bị giảm, máy chạy chậm hoặc ngừng hoạt động đột ngột.
• Đèn báo hoặc thiết bị cảnh báo mất pha (nếu có lắp đặt cảm biến mất pha).

Cách kiểm tra mất pha bằng đồng hồ vạn năng

Bước 1: Chuẩn bị:

• Đồng hồ vạn năng có chức năng đo điện áp AC (thường chọn thang đo 700V AC hoặc True RMS để đo chính xác).
• Đảm bảo an toàn, không tiếp xúc trực tiếp với dây dẫn khi đo.

Bước 2: Đo điện áp giữa pha và trung tính hoặc đất:

• Đặt đầu dò đen vào dây trung tính hoặc dây nối đất.
• Lần lượt đặt đầu dò đỏ vào từng dây pha (A, B, C).
• Điện áp bình thường khoảng 220V. Nếu điện áp đo được bằng 0 hoặc rất thấp, pha đó bị mất điện hoặc bị lệch pha.

Bước 3: Đo điện áp giữa các pha với nhau:

• Đo điện áp giữa các cặp pha AB, BC, AC.
• Điện áp bình thường khoảng 380V. Nếu điện áp thấp hơn nhiều so với 380V, chứng tỏ có pha bị mất hoặc lệch pha.

Bước 4: Đánh giá kết quả:

• Nếu một pha mất điện áp hoặc điện áp thấp, xác định pha đó bị mất pha.
• Nếu tất cả các pha đều bình thường, hệ thống không bị mất pha.

Cách khắc phục mất pha trong hệ thống điện 3 pha

Mất pha là sự cố phổ biến trong hệ thống điện 3 pha, xảy ra khi một hoặc hai pha bị mất điện áp hoặc bị gián đoạn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của thiết bị điện, đặc biệt là động cơ 3 pha. Dưới đây là các bước và biện pháp khắc phục mất pha hiệu quả:

Ngắt điện ngay lập tức

• Khi phát hiện mất pha, việc đầu tiên cần làm là ngắt nguồn điện để tránh nguy cơ hư hỏng thiết bị và đảm bảo an toàn cho người vận hành.

Kiểm tra nguyên nhân mất pha

• Kiểm tra hệ thống dây dẫn, các mối nối, cầu chì, aptomat xem có bị đứt, lỏng, oxy hóa hay hỏng hóc không.
• Kiểm tra thiết bị đóng ngắt, rơ-le bảo vệ pha, cảm biến mất pha để xác định thiết bị nào bị lỗi.
• Đánh giá nguyên nhân mất pha có thể do đứt dây, mối nối kém, thiết bị bảo vệ quá tải hoặc sự cố trong nguồn cấp điện.

Sửa chữa và thay thế thiết bị hỏng

• Thay thế hoặc sửa chữa các phần dây dẫn bị đứt, mối nối bị lỏng, cầu chì, aptomat bị hỏng.
• Thay thế hoặc sửa chữa thiết bị bảo vệ pha, rơ-le mất pha nếu phát hiện bị lỗi.
• Đấu nối lại các dây dẫn đảm bảo chắc chắn, đúng chuẩn kỹ thuật.

Sử dụng thiết bị cân bằng tải và bảo vệ mất pha

• Lắp đặt thiết bị cân bằng tải 3 pha giúp tự động điều chỉnh công suất giữa các pha, ngăn ngừa mất pha và mất cân bằng tải.
• Trang bị rơ-le bảo vệ mất pha để tự động ngắt điện khi phát hiện mất pha, bảo vệ thiết bị khỏi hư hỏng nghiêm trọng.
• Sử dụng hệ thống giám sát và cảnh báo mất pha để phát hiện sớm các sự cố.

Kiểm tra lại hệ thống trước khi cấp điện trở lại

Sau khi sửa chữa, kiểm tra điện áp các pha bằng đồng hồ đo điện áp để đảm bảo cân bằng và ổn định.

Mở nguồn điện và theo dõi hoạt động của thiết bị, đảm bảo không còn dấu hiệu mất pha hoặc chênh lệch pha.

Bảo dưỡng định kỳ và phòng ngừa

• Thực hiện bảo dưỡng định kỳ hệ thống điện, kiểm tra các mối nối, dây dẫn và thiết bị bảo vệ để phát hiện kịp thời các dấu hiệu hư hỏng.
• Đảm bảo lắp đặt đúng kỹ thuật, sử dụng vật tư chất lượng để giảm nguy cơ mất pha.
• Đào tạo nhân viên vận hành hiểu rõ về tiêu chuẩn cân bằng tải và cách xử lý sự cố mất pha.

Tóm lại, việc khắc phục mất pha cần thực hiện nhanh chóng và chính xác để tránh hư hỏng thiết bị và đảm bảo an toàn cho hệ thống điện. Ngắt nguồn điện ngay khi phát hiện sự cố, kiểm tra và sửa chữa các linh kiện hỏng, đồng thời trang bị thiết bị bảo vệ và cân bằng tải là những biện pháp hiệu quả nhất. Bảo dưỡng định kỳ và giám sát liên tục giúp phòng ngừa mất pha, duy trì hệ thống điện hoạt động ổn định và bền bỉ.

Lưu ý an toàn và kỹ thuật 

• Việc kiểm tra và sửa chữa mất pha cần người có chuyên môn, kỹ thuật điện để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Luôn tuân thủ quy trình an toàn điện khi thao tác với hệ thống điện.
• Sử dụng đồng hồ vạn năng và thiết bị đo điện chất lượng, đúng chuẩn để có kết quả chính xác.
• Định kỳ kiểm tra hệ thống điện để phát hiện sớm các dấu hiệu mất pha hoặc sự cố khác.

Trên đây là toàn bộ nội dung về mất pha là gì mà Cáp điện VN muốn chia sẻ đến bạn. Mất pha là sự cố phổ biến và nguy hiểm trong hệ thống điện ba pha, có thể gây hư hỏng thiết bị và gián đoạn hoạt động sản xuất, sinh hoạt. Việc kiểm tra mất pha bằng đồng hồ vạn năng rất đơn giản nhưng hiệu quả, giúp xác định chính xác pha bị mất hoặc lệch pha. Khi phát hiện mất pha, cần ngắt điện ngay, kiểm tra và sửa chữa nguyên nhân kịp thời, đồng thời trang bị thiết bị bảo vệ mất pha để đảm bảo an toàn và ổn định cho hệ thống điện. Luôn thực hiện các thao tác kiểm tra và sửa chữa dưới sự hỗ trợ của kỹ thuật viên có chuyên môn để tránh rủi ro và đảm bảo hiệu quả lâu dài