Đường dây 500kV Bắc – Nam là một trong những công trình truyền tải điện quan trọng và mang tính chiến lược bậc nhất của Việt Nam, đánh dấu bước ngoặt trong công cuộc hiện đại hóa hệ thống điện quốc gia. Với chiều dài gần 1.500 km trải dài từ miền Bắc đến miền Nam, đường dây không chỉ giúp khắc phục tình trạng mất cân đối cung cấp điện giữa các vùng mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân trên khắp dải đất hình chữ S. Đây được xem là “xương sống” của hệ thống truyền tải điện, đồng thời là biểu tượng của sự sáng tạo và quyết tâm của ngành điện Việt Nam trong việc xây dựng một mạng lưới điện ổn định, tin cậy và bền vững. Cùng Cáp điện VN tìm hiểu chi tiết về dự án đường dây 500kv. Đường dây 500kv được xây dựng nhằm mục đích gì?
Dự án đường dây 500kv Bắc Nam
Đường dây 500kV Bắc – Nam là hệ thống đường dây truyền tải điện siêu cao áp đầu tiên và quan trọng nhất tại Việt Nam, với tổng chiều dài khoảng 1.487 km, kéo dài từ nhà máy thủy điện Hòa Bình ở phía Bắc tới trạm biến áp Phú Lâm (TP. Hồ Chí Minh) ở phía Nam. Công trình này được khởi công vào năm 1992 và đóng điện vận hành lần đầu vào ngày 27/5/1994, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong hiện đại hóa hệ thống truyền tải điện quốc gia của Việt Nam.
Đường dây 500kV Bắc – Nam được xây dựng nhằm truyền tải lượng điện lớn (công suất đỉnh khoảng 600-800MW) nhằm đáp ứng nhu cầu điện cho khu vực phía Nam và miền Trung từ các nguồn điện phía Bắc. Trục đường dây này gồm 3 mạch chính:
- Mạch 1 dài 1.487 km, đi qua 14 tỉnh thành phố từ Hòa Bình đến TP. Hồ Chí Minh.
- Mạch 2, hoàn thành và đóng điện vào năm 2005, nhằm tăng cường khả năng truyền tải, khắc phục tình trạng thiếu điện tại miền Bắc giai đoạn 2005-2008, cũng do đội ngũ kỹ sư Việt Nam làm chủ công nghệ thi công và thiết kế.
- Mạch 3 dài khoảng 519 km từ Quảng Trạch (Quảng Bình) đến Phố Nối (Hưng Yên), khánh thành vào năm 2024, có tổng vốn đầu tư khoảng 22.300 tỷ đồng, giúp nâng năng lực truyền tải hệ thống 500kV Bắc – Nam thêm khoảng 2.500 MW, đảm bảo cung cấp điện an toàn, ổn định hơn cho miền Bắc trong những năm tới.
Hệ thống đường dây 500kV Bắc – Nam không chỉ là xương sống của lưới điện quốc gia mà còn được đánh giá là một kỳ tích kỹ thuật, biểu tượng của sự phát triển và tự cường trong lĩnh vực truyền tải điện của Việt Nam.

Đường dây truyền tải điện 500kv 220kv thuộc
Đường dây truyền tải điện 500kV và 220kV thuộc hệ thống lưới điện truyền tải điện cao áp của Việt Nam, chuyên dùng để truyền tải điện năng công suất lớn trên các khoảng cách dài giữa các vùng, tỉnh thành và các nhà máy điện lớn. Đây là các đường dây cao áp, nằm trong hệ thống truyền tải điện quốc gia quản lý bởi Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT).
Cụ thể:
Đường dây 500kV là loại đường dây truyền tải điện áp siêu cao áp, có điện áp danh định 500.000 volt, dùng để truyền tải điện năng với công suất rất lớn, đảm bảo liên kết, vận hành an toàn và tin cậy cho lưới điện quốc gia. Ví dụ điển hình là đường dây 500kV Bắc – Nam với chiều dài 1.487 km đi qua 14 tỉnh thành từ miền Bắc tới miền Nam, góp phần cân bằng, phân phối điện đồng bộ cho cả nước.
Đường dây 220kV cũng là đường dây cao áp, có điện áp danh định 220.000 volt, dùng trong hệ thống truyền tải điện để kết nối các nhà máy điện, trạm biến áp và trung tâm tiêu thụ điện thuộc mạng lưới điện quốc gia. Hệ thống đường dây 220kV cùng với 500kV tạo thành hai cấp truyền tải chính, tăng cường khả năng truyền tải và cải thiện độ ổn định điện áp trong lưới điện.
Theo kiến thức phổ biến, đường dây truyền tải điện 500kV và 220kV thuộc loại đường dây cao áp (đáp án A trong các câu hỏi trắc nghiệm về loại đường dây này).
Hệ thống đường dây này do EVNNPT quản lý vận hành, với tổng chiều dài rất lớn (tính đến năm 2021 là khoảng 9.390 km đường dây 500kV và gần 19.000 km đường dây 220kV).
Tóm lại, đường dây truyền tải điện 500kV và 220kV thuộc hệ thống đường dây cao áp trong lưới truyền tải điện quốc gia, dùng để truyền tải điện năng công suất lớn, kết nối các khu vực rộng lớn và các nhà máy điện lớn, do Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia quản lý vận hành.
Bối cảnh và lịch sử ra đời của đường dây 500kv Bắc Nam
Đường dây 500kV Bắc – Nam là công trình trọng đại đầu tiên của Việt Nam trong lĩnh vực truyền tải điện siêu cao áp, với bối cảnh và lịch sử gắn liền với sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước giai đoạn sau Đổi Mới. Cụ thể:
- Vào cuối thập niên 1980 – đầu 1990, miền Nam và miền Trung Việt Nam gặp tình trạng thiếu điện nghiêm trọng, trong khi miền Bắc dư thừa lượng điện từ các nhà máy thủy điện như Hòa Bình, Thác Bà và các nhà máy nhiệt điện than. Nhu cầu điện tăng cao do tốc độ phát triển kinh tế công nghiệp theo chủ trương Đổi Mới của Đảng (với GDP tăng nhanh, sản lượng công nghiệp tăng mạnh).
- Năm 1991, Thủ tướng Võ Văn Kiệt chỉ đạo Bộ Năng lượng tìm cách đưa điện từ miền Bắc vào miền Nam. Đây là quyết định táo bạo vì công nghệ và kinh nghiệm nước ngoài về xây dựng đường dây điện siêu cao áp có chiều dài dài nhất chỉ khoảng 700-800 km, trong khi Việt Nam cần vượt qua gần 1.500 km chiều dài dọc hình chữ S.
- Công trình được khởi công ngày 5/4/1992 dưới sự giám sát và quyết tâm của Chính phủ, đặc biệt là Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Việc thi công được thực hiện với phương thức vừa khảo sát vừa thiết kế vừa thi công, tập trung mọi nguồn lực với mục tiêu hoàn thành trong 2 năm, một thời gian rất ngắn so với tiêu chuẩn quốc tế.
- Đường dây 500kV Bắc – Nam mạch 1 dài khoảng 1.487 km nối từ nhà máy thủy điện Hòa Bình đến trạm biến áp Phú Lâm ở TP. Hồ Chí Minh. Sau 2 năm xây dựng, ngày 27/5/1994, công trình chính thức được đóng điện, đưa vào vận hành, nối thông hệ thống điện ba miền, giải quyết tận gốc tình trạng thiếu điện cho miền Nam và miền Trung.
- Đây được xem là một kỳ tích kỹ thuật và quản lý xây dựng, biểu tượng của sự quyết tâm, sáng tạo và tự cường của ngành điện Việt Nam, được đánh giá cao trong nước và quốc tế.
Sau mạch 1, tiếp tục có các mạch 2 và 3 được xây dựng, tăng cường năng lực truyền tải điện quốc gia, tạo thành trục xương sống cho hệ thống điện
Đường dây 500kv được xây dựng nhằm mục đích gì?
Đường dây 500kV được xây dựng nhằm mục đích chính là truyền tải lượng điện năng dư thừa từ miền Bắc (từ các nhà máy thủy điện như Hòa Bình, Thác Bà và các nhà máy nhiệt điện Phả Lại, Uông Bí, Ninh Bình) để cung cấp cho miền Nam và miền Trung những vùng đang thiếu hụt điện nghiêm trọng. Việc này giúp khắc phục tình trạng mất cân đối về điện năng giữa các vùng lãnh thổ.
Ngoài ra, mục đích xây dựng đường dây 500kV còn gồm:
- Đảm bảo nguồn cung cấp điện ổn định, bền vững cho nền kinh tế quốc gia và các khu công nghiệp lớn, giúp phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống.
- Giảm thiểu sự cố mất điện bằng cách tạo ra các tuyến đường dây phụ trợ khi xảy ra sự cố.
- Nâng cao hiệu quả vận hành của hệ thống điện quốc gia bằng cách kết nối các khu vực có nguồn điện khác nhau, giúp sử dụng nguồn điện hiệu quả hơn.
- Thúc đẩy sự phát triển đồng bộ của các công trình cơ sở hạ tầng, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững và hội nhập với xu thế năng lượng tái tạo toàn cầu.

Quá trình vận hành đường dây 500kv Bắc – Nam
Đường dây 500kV Bắc – Nam được xem là “huyết mạch” và “trục xương sống” của hệ thống điện quốc gia Việt Nam, giúp thống nhất lưới điện 3 miền Bắc – Trung – Nam
Đường dây 500kV Bắc – Nam mạch 1 được đưa vào vận hành chính thức từ ngày 27/5/1994 sau hơn 2 năm thi công thần tốc, với chiều dài 1.487 km, trải qua 14 tỉnh thành từ nhà máy thủy điện Hòa Bình đến trạm biến áp Phú Lâm (TP. Hồ Chí Minh). Việc vận hành đường dây này đã giúp hợp nhất hệ thống điện ba miền, truyền tải khoảng 2 tỷ kWh điện mỗi năm vào khu vực phía Nam với công suất đỉnh từ 600MW đến 800MW, cơ bản giải quyết tình trạng thiếu điện nghiêm trọng ở miền Nam và miền Trung lúc bấy giờ.
Trong suốt quá trình vận hành, đường dây duy trì độ tin cậy cao với trung bình khoảng 0,8 sự cố trên 100 km đường dây mỗi năm, đóng vai trò xương sống truyền tải điện quốc gia, ổn định cung cấp điện cho các vùng rộng lớn, đồng thời cũng góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế toàn hệ thống điện.
Sau mạch 1, mạch 2 và mạch 3 được xây dựng nối tiếp nhằm tăng cường năng lực truyền tải, giảm tải cho mạch 1 và nâng cao độ an toàn, ổn định hơn nữa cho toàn hệ thống điện quốc gia. Việc vận hành xuyên suốt của hệ thống đường dây 500kV Bắc – Nam đã được coi là kỳ tích về kỹ thuật và quản lý của ngành điện Việt Nam, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế – xã hội đất nước
Những ảnh hưởng to lớn của dự án đường dây điện 500Kv Bắc Nam
Đường dây 500kV Bắc – Nam có ảnh hưởng to lớn và sâu rộng đối với hệ thống điện quốc gia và phát triển kinh tế – xã hội Việt Nam. Cụ thể:
- Đường dây 500kV Bắc – Nam là xương sống truyền tải điện quốc gia, giúp hợp nhất hệ thống điện ba miền trước đây vận hành riêng biệt, từ đó tăng tính ổn định và tin cậy chung cho toàn hệ thống điện.
- Công trình này góp phần giải quyết tình trạng thiếu điện nghiêm trọng ở miền Nam và miền Trung trong những năm 1990s và tiếp tục nâng cao khả năng cung cấp điện ổn định cho các khu vực.
- Sau hơn 15 năm vận hành, hệ thống đường dây 500kV đã bộc lộ một số khó khăn như sự xuống cấp của thiết bị trạm và đường dây, các sự cố nổ cháy máy biến áp, gây ảnh hưởng đến độ tin cậy và an toàn vận hành. Tuy nhiên các sự cố đều được xử lý kịp thời.
- Việc vận hành đường dây này cũng thúc đẩy sự phát triển kinh tế, công nghiệp hóa hiện đại hóa các vùng miền, tạo điều kiện nâng cao chất lượng đời sống người dân.
- Trong các sự cố, nếu đường dây 500kV bị chia cắt sẽ gây mất sản lượng điện cung cấp, ảnh hưởng trực tiếp đến miền Trung và miền Nam, làm giảm độ ổn định của hệ thống điện quốc gia.
- Các mạch bổ sung (mạch 2, mạch 3) sau này được xây dựng nhằm tăng công suất truyền tải, giảm tải cho mạch 1 và nâng cao an toàn, ổn định cho toàn bộ hệ thống
Đường dây 500kV Bắc – Nam không chỉ là công trình kỹ thuật trọng điểm trong ngành năng lượng Việt Nam mà còn là trụ cột chính đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Qua nhiều năm vận hành, hệ thống đã phát huy hiệu quả vượt bậc trong việc cân bằng nguồn điện ba miền, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và nâng cao năng lực hệ thống điện quốc gia. Dù còn những thách thức trong vận hành và bảo trì, thanh công trình này vẫn là niềm tự hào lớn, minh chứng cho tinh thần dũng cảm, sáng tạo và quyết tâm của ngành điện nước nhà trong hành trình phát triển bền vững và hiện đại hóa đất nước.
Nguồn: Wikipedia

